Omarmend Rijm (ABBA)

Geplaatst: 21-10-2024 | Bekijk alle artikelen

Omarmend rijm volgt het ABBA-rijmschema, waarbij de eerste en vierde regel rijmen, evenals de tweede en derde regel. Hierdoor ontstaat een ritmisch patroon dat het gedicht een aangename cadans geeft. Ideaal om de lezer mee te nemen in de warmte en gezelligheid van het Sinterklaasfeest.

Het ABBA-rijmschema staat ook bekend als omarmend rijm vanwege de manier waarop de rijmwoorden in het gedicht worden geplaatst. In dit schema vormen de eerste en vierde regel een rijmpaar, terwijl de tweede en derde regel samen een ander rijmpaar vormen. Elke strofe in een gedicht met het ABBA-rijmschema bestaat uit vier regels. Doordat het tweede rijmwoord A lang op zich laat wachten, wordt de spanning opgebouwd.

Beroemd voorbeeld
Omarmend rijm wordt veel gebruikt in de eerste acht regels van een sonnet. Meestal bevatten deze regels slechts 2 rijmklanken, waardoor het rijmschema ABBA ABBA is. In het sonnet "Werkster" van Gerrit Achterberg zien we dit terugkomen:

Zij kent de onderkant van kast en ledikant, (A)
ruwhouten planken en vergeten kieren, (B)
want zij behoort al kruipend tot de dieren, (B)
die voortbewegen op hun voet en hand. (A)

Zij heeft zichzelve aan de vloer verpand, (A)
om deze voor de voeten te versieren (B)
van dichters, predikanten, kruidenieren, (B)
want er is onderscheid van rang en stand. (A)

In dit fragment vormen de eerste en vierde regel een rijmpaar (A), terwijl de tweede en derde regel het tweede rijmpaar vormen (B). Het gebruik van het ABBA-rijmschema draagt bij aan de ritmische flow van het gedicht en draagt bij aan de algehele esthetiek.

Variatie
Terwijl het ABBA-rijmschema een vast patroon heeft, biedt het ook ruimte voor variatie. Dichters kunnen experimenteren met de lengte van regels, het gebruik van enjambement (het doorlopen van een zin of zinsdeel van de ene regel naar de volgende zonder een duidelijke pauze), en andere stilistische elementen.
Over het algemeen draagt het ABBA-rijmschema bij aan een evenwichtige en ritmische cadans in het gedicht, waardoor het aantrekkelijk is voor lezers en luisteraars. Het kan zowel formeel als expressief worden gebruikt, afhankelijk van de intenties van de dichter.

Waarom ABBA voor Sinterklaas?
Sinterklaasgedichten hebben de taak om vreugde en warmte te verspreiden. Het omarmend rijmschema, met zijn symmetrische en verbindende eigenschappen, weerspiegelt perfect de geest van dit feestelijke seizoen. Het creëert een gevoel van saamhorigheid en genegenheid, waardoor de ontvanger zich gewaardeerd en geliefd voelt.
Bovendien voegt het rijmschema ABBA een speels element toe aan het gedicht. Terwijl de lezer of luisteraar de woorden volgt, ontstaat er een subtiele anticipatie op het ritmische patroon. Dit maakt het lezen van het gedicht een betrokken en plezierige ervaring, precies wat je wilt bereiken bij het schrijven van een Sinterklaasgedicht.

Lees vorig artikel: Gepaard Rijm (AABB)
Lees volgend artikel: Gekruist rijm (ABAB)

» Bekijk alle artikelen